Protokół dwudziestego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 30 września 1820 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 59–62.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

30 IX 1820

[s. 59]

Działo się na posiedzeniu Rady dnia 30 września 1820 r.

W obecności Jaśnie Wielmożnego prezesa Senatu i Rady¹, JW Nikorowicza prezesa Appellacyi², JW Grodzickiego senatora³, JW Rektora Litwińskiego⁴, Jaśnie Wielmożnych Krzyżanowskiego⁵, Markowskiego⁶ i Hoszowskiego⁷, zastępców konserwatorów i sekretarza Rady8.

[s. 60] Przedmiot. Komitet Akademicki daje odpowiedź wskutek zakommunikowanej mu prośby p. Karkoszyńskiego⁹ do JW Prezesa Rady podanej. Uchwalono. Kommunikować raport ten Komitetu Komisji delegowanej do rozpoznania zarzutów przeciwko p. Karkoszyńskiemu poczynionych.

Przedmiot. Komitet Akademicki przedstawia kandydata na zastępstwo Katedry w Liceum w miejsce p. Karkoszyńskiego w obowiązkach nauczycielskich zawieszonego. Uchwalono. Mianować p. Michała Łuszczkiewicza¹⁰ kollaboratora nauk fizycznych w Oddziale 2-gim Liceum zastępcą p. Karkoszyńskiego, z połową pensji do tej Katedry przywiązanej, a w miejsce p. Łuszczkiewicza mianować zastępcę kollaboratora p. Wincentego de Boza Radomskiego^a z całą pensją do posady kollaboratora przywiązaną i zawiadomić o tym kogo wypada, a mianowicie Senat Rządzący końcem wydania stosownej dyspozycji do Kasy Głównej względem wypłat pensjów mianowanym zastępcom z funduszu minerwaliów, począwszy od dnia 1 października rb. tudzież Rektora Uniwersytetu, wizytatora Liceum i Komitet Akademicki.

Przedmiot. Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawia prośbę X. Mazurkiewicza¹¹ zastępcy profesora klasy I Liceum Oddziału 2-go o udzielenie mu nominacji na tę posadę. Uchwalono. Ponieważ Komitet zaświadcza jego kwalifikację tudzież ponieważ X. Mazurkiewicz już przez kilka lat obowiązki swe ze zdatnością i gorliwością pełni, przeto Rada udziela mu nominację na aktualnego profesora klasy I Liceum Oddziału 2-go Liceum Krakowskiego. [s. 61]

^a Nazwisko niezbyt czytelne.

Przedmiot. Wniesiony został przez JW senatora Grodzickiego projekt obejmujący w sobie niektóre zmiany Statutu i przedstawiony przez JW Prezesa Senatu i Rady do deliberacji. Uchwalono. Członki w liczbie pięciu żądały przystąpienia do deliberacji nad wniesionym projektem, dwa zaś pozostające członki, JW Rektor Uniwersytetu Litwiński i JW Hoszowski zastępca konserwatora przeciwnego byli zdania, utrzymując, iż zmiana w Statucie nie powinna być czynioną wyrywkowo z rozmaitych tytułów i artykułów, lecz systematycznie, a gdy się to zaś szczególnie dotyczy całego Instytutu, tak Uniwersytetu jak i szkół, aby poprzednio przed deliberacją żądane były od Senatu i Komitetu Akademickiego uwagi nad całym Statutem, w których punktach i artykułach okazał się być niedostatecznym i winien ulec zmianie. Rada zaś z grona swego aby do roztrząśnienia tych uwag i ułożenia stosownego projektu wyznaczyła Komitet, który w przeciągu miesiąca jednego ma być wprowadzony, i dopiero nad całym deliberacja ma być przedsięwziętą, zamawiając sobie kommunikację wprowadzonego projektu i oświadczając złożenie swoich uwag. Gdy zaś pierwsze pięć członków obstawiało przy zdaniu swoim, iż proponowane zmiany Statutu przedmiotem deliberacji być mogą, JW Litwiński i Hoszowski odwołali się do rezolucji Komisji Organizacyjnej, która stanowi, iż do zmiany Statutu potrzeba sześć^b głosów przeciwko trzem^c, a przeto gdy nie ma w takiej liczbie członków za zmianą takową, zatem przedmiotem deliberacji na teraz być nie może. Po którym wniosku wymienione wyżej pięć członków^d licząc to Prezesa Rady, upraszało go, aby do konserwatorów uczynił kroki o rozwiązanie tej wątpliwości z rezolucji Komisji Organizacyjnej wypływającej, a tymczasem widząc, iż rozwiązanie tej wątpliwości dłuższego czasu wymagać będzie, a unikając, aby ułożenie projektu do zmiany w odwłokę poszło, przystąpiły do powyższego zdania, aby wezwać Senat i Komitet Akademicki, iżby w przeciągu miesiąca jednego podał [s. 62] swe uwagi nad całym Statutem urządzającym Uniwersytet i Liceum, w których punktach i artykułach i z jakich powodów okazał się być niedostatecznym i winien ulec zmianie. Z resztą obstając przy zdaniu swym powyżej wyrażonym co do potrzeby rozwiązania wątpliwości.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Senat Akademicki, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, konserwator Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz Wielkiej Rady UJ, wizytator generalny, Liceum św. Anny, Statut Uniwersytetu Jagiellońskiego , Komisja Organizacyjna]

¹Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów

^b W oryginale: 6.

^c W oryginale: 3.

tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

²Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117, Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

³ Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

⁴ Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 profesor w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w Szkole Głównej Koronnej, 1811/12– 1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

⁵ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁶Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

⁷Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od 1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

⁸ Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

⁹Joachim Karkoszyński: profesor fizyki i arytmetyki w Liceum św. Anny (Kolegium Nowodworskiego), Kalendarzyk polityczny...na rok 1819, s. 58.

¹⁰ Michał Łuszczkiewicz: w 1834 profesor w Liceum św. Barbary, Kalendarzyk polityczny... na rok 1834, Kraków 1834, s. 57.